Covıd-19 Sırasında Aşamalı Yeniden Açılmanın Halk Sağlığı İlkeleri
Aşamalı Yeniden Açılmanın Halk Sağlığı İlkeleri Raporu
COVID-19 pandemisinde belirli bir aşamaya gelinmiş durumdadır. SARS-CoV-2 bulaş zincirini yavaşlatmak için fiziksel mesafeyi korumak adına çok çeşitli önlemler alınmıştır. Bu önlemlere yönelik açılmanın aşamalı olarak, hem ulusal hem de yerel düzeyde ve halk sağlığı biliminin ilkeleri doğrultusunda planlanması gerekir.
Bu belge yeniden açılmanın yol haritasını oluşturmak için bir ön çalışma niteliği taşımaktadır. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Bilimsel Danışma Kurulu aşamalı yeniden açılma sürecinin her bir aşamasında İstanbul’da ne kadar kişinin sokağa çıkacağını öngören ve ulaşım, işletmeler, rekreasyon alanları, okullar, sağlık kurumları, kültürel ve spor aktiviteleri vb. tüm alanlarla ilgili risk değerlendirmelerini de içeren ayrıntılı öneriler raporları serisinin hazırlıklarına iş bölümü çerçevesinde başlamıştır.
Raporları buradan indirebilirsiniz:
Yeniden Açılma Sürecinin Aşamaları
Bireyler için;
Kişisel Hijyen Kurallarının Kesintisiz Sürdürülmesi
- Sık sık ellerin doğru şekilde ve süreyle yıkanması (mümkün olmadığı durumlarda dezenfeksiyonu)
- Solunum hijyeninin sağlanması (öksürme ve hapşırma sırasında mendil kullanılması, yoksa giysili kolun dirsek içi ile ağız ve burnun kapatılması)
- Toplu taşıma, market ve diğer kalabalık yerlerde maske kullanılması
- Hasta iken dışarı çıkılmaması ve dışarı çıkmak gerektiğinde maske kullanılması
- Ortamların sık sık havalandırması
- Ortamların ve sık dokunulan yerlerin sık temizliği ve dezenfeksiyonun sağlanması
Risk Grupları Davranışları
- Riskli grupların evde kalmaya devam etmesinin sağlanması gerekir. Koruma amaçlı olduğu ceza veya hastalık yayma riski ile yapılmadığı özellikle belirtilmelidir.
- Sokağa çıkma yasağına tabii olan 65 yaş üstü ve 20 yaş altına günün belli saatlerinde kısıtlı olmak üzere izin verilebilir. Örneğin, 65 yaş üstü için saat 06.00-08.00, 20 yaş altı için 13.00-15.00 arası. Bu süreçte fiziksel mesafeye dikkat etmek ön koşul olmalıdır. Toplu taşıma araçlarına binilmemesi, kalabalık ortamlara girilmemesi uyarıları titizlikle yapılmalıdır.
Kamusal Alan Kuralları
- Kamusal alanlarda (örn. Parklar, açık hava rekreasyon alanları, mağazalar) tüm bireyler diğerlerinden en az 1 metre uzak kalacak şekilde fiziksel mesafeyi korumalıdır. Bu mesafeyi gösteren görsel materyaller ve uyarı tabelaları kullanılmalıdır.
- Uygun mesafenin uygulanamayacağı durumlarda 10’dan fazla kişinin olduğu sosyal ortamlardan kaçınılmalıdır.
- Gereksiz seyahatlerden kaçınılması gerekir. Gereklilik kriterlerin belirlenmesi için ortak bir dil oluşturulmalıdır.
- Hastalık prevalansının yüksek olduğu bölgelerden gelenlerin 14 gün süreyle karantina altına alınması gerekir. Bu nedenle Şehirlerin risk haritası ve oranları güncel olarak paylaşılmalıdır.
İşyerleri için;
Açılma ve Uzaktan Çalışma
- İşyerleri risk durumu ve fiziksel mesafe ve diğer önlemleri uygulama olanakları göz önünde bulundurularak kısmi olarak açılabilir.
- Uzaktan çalışmayı yürütebilecek olan iş yerlerinin bir süre daha bu şekilde çalışmaya devam etmesini sağlamak gerekir.
- Mümkünse işe dönüşleri kademeli olarak yürütmek gerekir.
Ulaşım
- Toplu taşıma araçlarındaki yoğunluğu azaltmak için mesai saatleri ile ilgili düzenlemeler getirilebilir.
- İşer girişlerde ateş ölçümü uygulamaları yapılabilir.
- 60 yaş üstü ve kronik sağlık sorunu olan çalışanların işe gelmelerindeki kısıtlamanın bu dönemde de sürdürülmesi gerekir.
- Seyahatlerden mümkün olduğunca kaçınmak gerekir.
İş Yeri Alanı ve Personel Tercihi
- 60 yaş üstü ve kronik sağlık sorunu olan çalışanların işe gelmelerindeki kısıtlamanın bu dönemde de sürdürülmesi gerekir.
- Çalışanların katı fiziksel mesafe kurallarını ihlal etmesine neden olabilecek, bir araya getirme ve etkileşime girme veya zorlama olasılığı bulunan ortak alanların kapatılması gerekir.
- Evinde yaşlı ve/veya kronik hastalığı olan riskli bireylerin olduğu çalışanlar için farklı konaklama olanakları düşünülmelidir.
- 10’dan fazla kişiden oluşan toplantıların gerçekleştirilmemesi gerekir.
Spesifik kurum ve işletmeler için;
Gençlerin ve Yaşlıların Bulunduğu Kurumlar
- Şu anda kapalı olan okullar ve organize gençlik faaliyetleri (kamp vb.) kapalı kalmaya devam etmelidir.
- Huzurevleri ve hastanelere ziyaret yasağı devam etmelidir. Buralarda çalışan personelin ise hijyen ve fiziksel mesafe ile ilgili katı protokollere uyması sağlanmalıdır.
- Bu fiziksel alan denetlenmeli ve herkesin anlayabileceği şekilde görülmelidir.
Spor Alanları
Açık havada katı fiziksel mesafe ve sanitasyon protokollerine uyabilen spor türlerine (tenis, voleybol, golf vb.) izin verilebilir.
Elektif Cerrahi
Elektif cerrahiler, sadece ayaktan ve COVID-19 ile ilgili cerrahi protokollere uygun şekilde başlanabilir.
Mağaza ve İşletmeler
- Fizik mesafe önlemlerini sağlamak koşuluyla 800 metrekareden küçük mağazalar açılabilir. Metrekareye göre içeride bulunması gereken maksimum kişi sayısının belirlenerek, bu dükkanların kapılarına asılmasının sağlanması gerekir. Bu aşamada alışveriş merkezlerinin açılması önerilmemektedir.
- Fiziksel mesafe korunacak şekilde açık havada yeri olan restoran/cafeler açılabilir.
- Bar vb. eğlence yerleri kapalı kalmaya devam etmelidir.
